Jesień w ogrodzie to dobra pora na sadzenie roślin – zarówno drzew
i krzewów, jak i mrozoodpornych roślin cebulkowych. Nawet, jeśli nie planujesz teraz nowych nasadzeń, koniecznie pamiętaj o szeregu zabiegów pielęgnacyjnych, dzięki którym ogród bezpiecznie przetrwa zimę i będzie na nowo cieszył oko wiosną.
1. Na jesień zasadź w ogrodzie rośliny cebulowe, które zakwitną wiosną
Kiedy: wrzesień - październik (ewentualnie listopad)
Gatunki: krokus, szachownica, narcyz, przebiśnieg i cebulica (sadzić najwcześniej), tulipan, szafirek, lilia (z wyjątkiem mieszańców orientalnych), hiacynt, czosnek ozdobny, rannik, zawilec i kosaciec żyłkowany (sadzić do końca października).
Kiedy: wrzesień
Gatunki: ostróżka letnia, chaber bławatek, mak lekarski, pozłotka kalifornijska, ubiorek gorzki i inne.
3. Zakończ nawożenie roślin
Rośliny ozdobne nawozi się mniej więcej do końca sierpnia. Natomiast we wrześniu możesz jeszcze ostatni raz przeprowadzić nawożenie trawnika. Wykorzystaj do tego specjalnie przeznaczoną na tę porę roku mieszankę zawierającą przede wszystkim fosfor i potas, które wspomagają regenerację trawy i podnoszą jej odporność na choroby
i przymrozki. W jesiennym nawozie nie powinno być za to dużo azotu, który niepotrzebnie pobudzałby trawę do wzrostu.
4. Jesień w ogrodzie – zbierz owoce, warzywa i nasiona
Zbiory większości plonów przypadają na wrzesień. Wówczas cieszymy się smakiem jabłek, gruszek, śliwek, winogron i innych owoców, a także kapusty i warzyw korzeniowych – marchwi, pietruszki, selera, buraków, cebuli,ziemniaków.
5. Przenieś do wnętrza wrażliwe na mróz rośliny doniczkowe
Kiedy: wrzesień/przed pierwszymi przymrozkami
Gatunki: m.in. pelargonia, mirt, fuksja, oleander, różne gatunki roślin cytrusowych
6. Dokonaj potrzebnych nasadzeń i przesadzeń
Kiedy: wrzesień - listopad
Gatunki: większość gatunków drzew i krzewów, w tym także iglastych, zimozielonych i owocowych (z wyjątkiem tych wrażliwych na mróz, jak brzoskwinia, morela, klon palmowy), byliny, rośliny dwuletnie, rośliny zarówno sprzedawane w pojemnikach, jak i kopane z gruntu
Wbrew pozorom większość roślin najlepiej sadzić nie wiosną, ale jesienią, gdy mają czas na zakorzenienie się i nie są narażone na susze. Wykorzystaj ten okres, by posadzić sprzedawane w szkółkach rośliny z gruntu, zazwyczaj tańsze od pojemnikowych. Mają one odkryty system korzeniowy i należy je sadzić, gdy zrzuciły już liście (druga połowa października-listopad).
7. Jesień w ogrodzie – nie zapominaj o podlewaniu
Chociaż jesień w ogrodzie rzadko przynosi upały, nie zapominajmy, że gdy podczas wielu dni nie ma deszczu, także o tej porze roku rośliny potrzebują podlewania. Jesienią istotne jest to zwłaszcza dla roślin zimozielonych i iglastych, by zmagazynowały w tkankach wodę, której zimą będzie im brakować. Takie rośliny bowiem cały rok wyparowują wodę, której nie mogą uzupełnić, gdy ziemia jest zamarznięta. Muszą więc zawczasu być dobrze nawilżone. W przypadku suchych dni ogród podlewamy aż do momentu, gdy zamarznie ziemia.
8. Spulchnij i odchwaść glebę na rabatach
9. Przytnij rośliny, które tego potrzebują
Wykonaj ostrożne cięcia pielęgnacyjne, by zapobiec ewentualnym przyrostom w przypadku chwilowego ocieplenia. Gdy jesień w ogrodzie dobiegnie końca i złapie mróz, świeżo wyrosłe pędy uschną, a wówczas roślina będzie bardziej narażona na choroby. Pod koniec listopada przytnij ogrodowe pnącza, na przykład powojniki (z wyjątkiem kwitnących na przełomie kwietnia i maja).
10. Walcz z chorobami roślin, usuń zmienione chorobowo liście
Przyjrzyj się liściom Twoich ogrodowych okazów. Jeśli zaobserwujesz na nich zmiany chorobowe, przytnij zarażone pędy, a opadnięte, zniekształcone przez chorobę liście zbierz do worka i wyrzuć. Rośliny zaatakowane przez grzyby, opryskaj przed nadejściem mrozów środkami grzybobójczymi.
11. Zwalczaj szkodniki warzyw i owoców
Obecność szkodników w ogrodzie często niweczy efekty wieloletniej pracy i wysiłków. Symptomy chorób i żerowania robaków widoczne są gołym okiem. Każdą walkę ze szkodnikami najlepiej rozpocząć zanim te pojawią się na roślinach, czyli stosując działania zapobiegawcze. Jeśli mimo wszystko intruzi zaatakują, trzeba sięgnąć po inne środki - nie zawsze muszą to być preparaty chemiczne. W walce ze szkodnikami pomocne mogą być mikstury sporządzone z warzyw lub ziół.
12. Złota jesień w ogrodzie? Zbieraj opadnięte liście
Kiedy: wrzesień – listopad
Pamiętaj o grabieniu liści opadających na trawnik i grządki. Zalegające liście mogą spowodować żółknięcie i gnicie połaci trawy, a następnie powstanie dziur w trawniku. Oprócz tradycyjnych grabi możesz wykorzystać dmuchawę do liści. Po ich zebraniu najlepiej zrób z nich kompost.
13. Koś trawnik aż do momentu, gdy trawa przestanie rosnąć
Kiedy: do pierwszych mrozów
Dopóki trawa rośnie i nie ma mrozu, trzeba dbać o koszenie trawnika, nawet jeśli to już listopad. Przed przyjściem zimy trawa powinna być przycięta na wysokość około 5 cm. Krótsze przycięcie może osłabić odporność trawy na niskie temperatury. Z kolei pozostawienie wyższych źdźbeł niesie ze sobą ryzyko pojawienia się chorób takich jak pleśń śniegowa. Oprócz koszenia, do listy prac na jesień w ogrodzie możesz także dodać napowietrzenie trawnika, by roślinom łatwiej było pobierać z ziemi substancje odżywcze.
15. Wykop cebule roślin, które nie są mrozoodporne
Kiedy: pierwsze przymrozki (najpóźniej w listopadzie)
Gatunki: begonia bulwiasta, kanna, dalia, mieczyk, frezja, galtonia, krokosmia, tygrysówka, warkocznica, lilie orientalne (inne rodzaje lilii wykopujemy tylko co kilka lat) Jak przechowywać cebulki? Wybierz ciemne i chłodne (najlepiej 5-10 stopni) pomieszczenie o dobrej wentylacji, gdyż w innych warunkach cebulki łatwo gniją. Porozkładaj je w skrzynkach z odrobiną piasku, torfu lub trocin.
16. Jesień w ogrodzie bywa mroźna – zabezpiecz rośliny
Kiedy: listopad/zaraz po pierwszych mrozach (przy ok. - 5 stopniach
Gatunki: byliny, trawy ozdobne, drzewa owocowe, pnącza, wrażliwe na mróz drzewa i krzewy (zwłaszcza lilia, rododendron, azalia, jukka, hibiskus ogrodowy, róża, hortensja, budleja, bambus)
Zabezpieczenie ziemi wokół roślin przed mrozem i utratą wody. Jeśli chcesz, by Twoje rośliny przetrwały chłodną jesień w ogrodzie, ziemię wokół bylin, pnączy, wrażliwych na zimno krzewów i drzew wyściel korą, trocinami, iglastymi gałązkami (tzw. stroisz) lub liśćmi (byle nie orzecha włoskiego lub dębu, a więc o dużej zawartości garbników). Ściółka nie tylko chroni rośliny przed przemarznięciem, ale też już w okresie wegetacyjnym zabezpiecza przed nadmiernym nagrzewaniem i pomaga blokować wzrost chwastów.
Usypanie kopczyków wokół krzewów i pnączy. Dodatkową ochroną w przypadku najbardziej wrażliwych na niskie temperatury krzewów i pnączy będzie kopczyk z ziemi ogrodowej. Usyp go wokół rośliny na wysokość około 30-40 cm.
Osłonięcie całych roślin przewiewnym materiałem. Do tego celu użyj słomianej maty, kawałka juty lub agrowłókniny. Nie owijaj szczelnie gałązek roślin zimozielonych (na przykład rododendronów), zamiast tego rozepnij materiał na podpórkach, by nie stykał się z rośliną. Przedtem dobrze ją podlej.
Bielenie wapnem drzew owocowych. W sadzie pnie drzewek należy pobielić wapnem, by zapobiec pękaniu kory.
Związanie liści traw ozdobnych. Jeśli uprawiasz wrażliwe na mróz ozdobne trawy, takie jak trawa pampasowa czy młode rozplenice lub miskanty, obwiąż ich kępy i owiń przewiewnym materiałem (słoma, juta, agrowłóknina) zaczepionym na wbitych wokół kępy palikach. Nie zapomnij o rozłożeniu wokół traw ściółki.
Obwiąż rośliny o pokroju kolumnowym i stożkowym. Okazy, które mają wysoką, smukłą sylwetkę (na przykład żywotniki, cisy, cyprysiki, jałowce), można obwiązać spiralnie sznurkiem od najniższych do najwyższych gałęzi. Dzięki temu ich korony nie odkształcą się pod ciężarem zalegającego śniegu. Nie wiąż drzewek zbyt mocno, ale jednocześnie na tyle silnie, by sznurek wytrzymał podczas wietrznych i śnieżnych dni.
Okryj zimujące na dworze rośliny pojemnikowe. Aby przetrwały jesień w ogrodzie
w dobrym stanie, ustaw rośliny w zacisznym, nienasłonecznionym miejscu. Donice roślin owiń jutą, grubym papierem, folią pęcherzykową lub styropianem albo wsadź do wypełnionych papierem lub suchymi liśćmi kartonowych pudełek.
17. Zabezpiecz sprzęt ogrodniczy
Narzędzia do kopania (grabie, łopaty, motyki, widły) i cięcia (sekatory, nożyce). Oczyść wodą i drucianą szczotką, następnie osusz i potraktuj środkiem konserwującym (olej, spray WD-40). Schowaj narzędzia w suchym pomieszczeniu.
Rury, krany i wąż ogrodowy. Zamknij zawór doprowadzający wodę do instalacji ogrodowej i odkręć wszystkie krany, by pozbyć się wody, która zamarzając, może rozsadzić rury. Unikając zagięć, umieść wąż ogrodowy w suchym pomieszczeniu zabezpieczonym przed mrozem.
Kosiarki. Oczyść korpus i noże, które należy także naostrzyć i pokryć środkiem konserwującym. odwracaj jej ani nie przechylaj na bok.
